Το Αρχείο Χειρογράφων Πρωτογενούς Λαογραφικής Ύλης αποτελείται από 3808 καταχωρισμένες χειρόγραφες συλλογές δεμένες σε 792 τόμους, που αριθμούν περί τις 400.000 σελίδες.

Η συλλογή του Αρχείου άρχισε το 1965 από τον τότε Καθηγητή της Έδρας Λαογραφίας Γ. Κ. Σπυριδάκη. Είναι προϊόν επιτόπιας έρευνας (fieldwork) από φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, στους τόπους καταγωγής τους και έχουν υποβληθεί ως εργασίες σε μαθήματα Λαογραφίας.

Από το 1966 ο Σπυριδάκης ανέθεσε την κύρια ευθύνη της συνέχισης και οργάνωσης του Αρχείου στην πρωτοδιοριζόμενη τότε βοηθό Μαρία Μηλίγκου-Μαρκαντώνη. Εκείνη, με ακάματη προσπάθεια επί σαράντα συναπτά έτη, κάνοντας φροντιστηριακά μαθήματα στους φοιτητές για ευμέθοδη συγκέντρωση πρωτογενούς λαογραφικού υλικού και επιβλέποντάς τους, συνέχισε να εμπλουτίζει το Αρχείο και μετά την αφυπηρέτηση του Σπυριδάκη, μέχρι την δική της αφυπηρέτηση το 2007, ως Αναπληρώτρια πλέον Καθηγήτρια Λαογραφίας. Αποτέλεσμα ήταν να οργανωθεί το μεγαλύτερο και πληρέστερο αρχείο πρωτογενούς λαογραφικής ύλης στον ελληνικό πανεπιστημιακό χώρο και δεύτερο σε μέγεθος Αρχείο λαογραφικού υλικού στην Ελλάδα, μετά του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας. Από τότε και στο εξής το υλικό συλλέγεται με την επίβλεψη των μελών ΔΕΠ της Λαογραφίας του ΕΚΠΑ.

Σκοπός της Λαογραφικής αυτής Συλλογής ήταν η συγκέντρωση, διάσωση, διαφύλαξη και επιστημονική επεξεργασία των στοιχείων του παραδοσιακού μας πολιτισμού. Στις συλλογές αυτές καταγράφονται όλες οι εκφάνσεις του λαϊκού μας πολιτισμού, όπως αφηγούνται ή περιγράφονται από τους πληροφορητές, χωρίς μεταβολές στο γλωσσικό ιδίωμα. Αποτελούν πολύτιμη πηγή μελέτης, έρευνας και αξιολόγησης των εθνικών στερεοτύπων των διαφόρων διαμερισμάτων της χώρας, δεδομένου ότι στις συλλογές είναι καταχωρημένα ανόθευτα και πηγαία τα επιχωριάζοντα εθνοχαρακτηριστικά. Η καταγραφή μάλιστα του υλικού πλαισιώνεται και τεκμηριώνεται από πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, ποικίλα έγγραφα, πολιτικούς, γεωφυσικούς και τοπωνυμικούς χάρτες, ηχογραφήσεις δημοτικών τραγουδιών, δείγματα λαϊκής χειροτεχνίας, είδη βοτάνων, κ.ά.

Σήμερα, στο πλαίσιο κυρίως ευρωπαϊκών προγραμμάτων, έχει ψηφιοποιηθεί σχεδόν το σύνολο των χειρογράφων λαογραφίας, πάνω από τα 1500 είναι ήδη προσβάσιμα με πλήρες κείμενο στο ευρύ κοινό, ενώ αναμένεται στο προσεχές διάστημα η δυνατότητα πρόσβασης στο σύνολο τους, μέσα από την Ενιαία Πλατφόρμα Ιδρυματικού Αποθετηρίου/Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του ΕΚΠΑ, την "Πέργαμο" ( http://pergamos.lib.uoa.gr/ , Αρχείο πρωτογενούς λαογραφικής ύλης - Συλλογή χειρογράφων).

Από το 2008 και εξής οι συλλογές λαογραφικής ύλης δεν κατατίθενται πλέον σε χειρόγραφη μορφή, διατηρούν όμως την ονομαστική τους ταυτότητα ως «Χειρόγραφα Λαογραφίας». Η εκτυπωμένη τους μορφή συνοδεύεται πάντα και από την ψηφιακή, καθώς και από άλλο ψηφιακό υλικό, όπως φωτογραφίες, ηχητικές καταγραφές, οπτικό υλικό, κ.ά. Απαραίτητη προϋπόθεση η ενυπόγραφη συγκατάθεση των πληροφορητών για την παραχώρηση του υλικού στο ΛΜΑ του ΕΚΠΑ.

Το Αρχείο αυτό χρησιμοποιούν ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, υποψήφιοι διδάκτορες, άλλοι μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί φοιτητές, τόσο για την εκπόνηση ποικίλων επιστημονικών μελετών, όσο και για τις ανάγκες στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Λαογραφίας.