Μαριάνθη Καπλάνογλου

Καθηγήτρια Λαογραφίας

Διευθύντρια του Λαογραφικού Μουσείου & Αρχείου ΕΚΠΑ

Η Μαριάνθη Καπλάνογλου είναι Μικρασιάτισσα τρίτης γενιάς. Σπούδασε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales του Παρισιού ως μαθήτρια των Μιχάλη Μερακλή, André Guillou, Claude Bremond και Ελένης Αντωνιάδη-Μπιμπίκου. Υπηρέτησε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου (1996-2008), στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (2004-2007) και από το 2008 στο Τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, όπου είναι τώρα αναπληρώτρια καθηγήτρια Λαογραφίας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη θεωρία και κοινωνική ιστορία της λαϊκής αφήγησης, τη μελέτη των ειδών της λαϊκής λογοτεχνίας (παραμύθι, παροιμία, θρύλος κ.ά. στην προφορικότητα, στη γραπτή λογοτεχνία και στη βιομηχανία του θεάματος), τη συγκριτική μελέτη των λαϊκών παραδόσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στη Μεσόγειο, τον πολιτισμό των παιδιών και την αξιοποίηση του λαϊκού πολιτισμού στην εκπαίδευση. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής έκδοσης του Εθνικού Καταλόγου των Ελληνικών Παραμυθιών – Κατάλογος Γεωργίου Α. Μέγα (εκδίδεται από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και την Academia Scientiarum Fennica). Υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης της έκδοσης Enzyklopadie des Marchens από την Akademie der Wissenschaften zu Gottingen και μέλος της οργανωτικής επιτροπής των διεθνών συνεδρίων «The Brothers Grimm and the folktale: narrations, readings, transformations» και «From Homer to Hatzi-Yavrouda: Aspects of Oral Narration in the Greek Tradition». Συνδιευθύνει με τον ομότιμο καθηγητή της Λαογραφίας των πανεπιστημίων Αθηνών και Ιωαννίνων και πρόεδρο της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας Μιχάλη Γ. Μερακλή τη μεταφραστική σειρά «Λαογραφία: Κλασικές Διεθνείς Μελέτες» των Εκδόσεων Πατάκη, όπου περιλαμβάνονται μεταφράσεις των έργων του Hermann Bausinger, Ο λαϊκός πολιτισμός στον κόσμο της τεχνολογίας, του Max Lüthi, Το λαϊκό παραμύθι ως ποίηση. Αισθητική και ανθρωπολογία, και του Pertti J. Anttonen, Η παράδοση μέσα από τη νεωτερικότητα. Μεταμοντερνισμός και έθνος-κράτος στην επιστήμη της λαογραφίας. Επίσης διευθύνει τη σειρά «Τοπικές συλλογές και μονογραφίες» των Εκδόσεων Πατάκη. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά βιβλία και άρθρα σε ελληνικά και διε­θνή επιστημονικά περιοδικά, όπως τα Λαογραφία, Folklore, Fabula, Estudis Estudis de Literatura Oral Popular, Archivio Anthropologico Mediterraneo, Folklore Fellows Network κ.ά. Η τελευταία της επιστημονική μελέτη έχει τίτλο Παραμύθια και Καθημερινή ζωή. Θεωρητικές και εμπειρικές παράμετροι μιας λαογραφικής έρευνας στη Ρόδο (εκδόσεις Πατάκη 2022, 648 σελίδες).

Βασιλική Χρυσανθοπούλου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας

Η Βασιλική Χρυσανθοπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας και υπηρετεί στον Τομέα Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών από το 2011, ενώ παράλληλα διδάσκει και στο Πρόγραμμα για τον Ελληνικό Πολιτισμό του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου από το 2010. Ως Διευθύντρια του Λαογραφικού Μουσείου και Αρχείου του Τμήματος Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή (2018-2021) εξασφάλισε σημαντικές δωρεές γι’ αυτό, όπως τη δωρεά των μουσικών οργάνων του ελληνοαμερικανού Καθηγητή Εθνομουσικολογίας Sam Chianis, αλλά και δωρεά παραδοσιακών ενδυμάτων και αντικειμένων καθημερινής χρήσης με προέλευση από πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας, εγκατεστημένους στο Ορμένιο του Έβρου. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού (M.Phil.) και διδακτορικού τίτλου (D.Phil.) στην Κοινωνική Ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Αγγλίας. Έχει εργασθεί ως Ερευνήτρια στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών (2004-2010) και έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Αιγαίου και Ιωαννίνων. Υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση, επισκέπτρια ερευνήτρια και υπότροφος του National Europe Centre, Australian National University (2004) και του Ιδρύματος Fulbright στο University of South Florida - St. Petersburg (2015-16). Έχει διεξαγάγει επιτόπιες έρευνες στο Καστελλόριζο, στην Κάρπαθο, στα Κύθηρα και στην Αρκαδία, και στις διασπορές των κατοίκων τους στην Αυστραλία και στην κοινότητα των Καλυμνίων στο Tarpon Springs της Φλόριντα, ΗΠΑ. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και τα δημοσιεύματά της αναφέρονται σε θέματα μετανάστευσης, διασποράς και προσφυγικότητας, μνήμης και ταυτότητας, διαδικτύου, τελετουργίας και συμβολισμού, υλικού πολιτισμού, δημόσιας λαογραφίας και πολιτιστικής κληρονομιάς και ιστορίας και θεωρίας της Λαογραφίας. Το βιβλίο της, Τόποι μνήμης στην καστελλοριζιακή μετανάστευση και διασπορά (εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2017) έχει τιμηθεί με το δωδεκανησιακό Βραβείο Μοσκόβη του Δήμου Αθηναίων. Από το 2016 συμμετέχει στην Εθνική Επιστημονική Επιτροπή της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την εφαρμογή της Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003) στην Ελλάδα. Συμμετέχει στο δίκτυο ευρωπαϊκών πανεπιστημίων CIVIS, ως μέλος του Hub2 Council για το πεδίο Society, Culture, Heritage από πλευράς του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Γεώργιος Κούζας

Επίκουρος Καθηγητής Αστικής Λαογραφίας

 Ο Γιώργος Κούζας σπούδασε φιλολογία και λαογραφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα είναι επίκουρος καθηγητής Αστικής Λαογραφίας στο Τμήμα Φιλολογίας της ίδιας Σχολής. Επίσης, είναι μέλος ΣΕΠ στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Έχει διδάξει λαογραφία καθώς και άλλα επιστημονικά αντικείμενα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στα εξής τμήματα:   Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου,  Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτιστικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ενότητα ΕΛΠ41- Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στους Νεότερους Χρόνους), Ινστιτούτο Έρευνας Βυζαντινού Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

 Έχει συμμετάσχει ως ερευνητής σε ερευνητικά προγράμματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής) και στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Ζωή Ζούπα
Ειδικό Τεχνικό και Εργαστηριακό Προσωπικό (ΕΤΕΠ) του Τμήματος Φιλολογίας

Η Ζωή Ζούπα σπούδασε Βιβλιοθηκονομία στη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Αθηνών. Είναι μέλος του Ειδικού Τεχνικού και Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ) του Τμήματος Φιλολογίας.

Εργάστηκε από το 1990 ως βιβλιοθηκονόμος στο Σπουδαστήριο Λαογραφίας και στην προσαρτημένη σε αυτό Συλλογή Λαογραφικών Αντικειμένων και Χειρογράφων γνωστό σήμερα ως Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα, παρείχε εργαστηριακό έργο στην αρχειοθέτηση και διαχείριση του Αρχείου Πρωτογενούς Λαογραφικής Ύλης και της Μουσειακής Συλλογής, υλικό που ανέκαθεν ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του Σπουδαστηρίου. Στο πλαίσιο αυτό συνεπικουρούσε την πρακτική άσκηση των μεταπτυχιακών φοιτητών της Λαογραφίας, με αντικείμενα την οργάνωση, τεκμηρίωση, μετεγγραφή και ψηφιοποίηση των χειρόγραφων συλλογών και των μουσειακών αντικειμένων του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας, καθώς και την εκπόνηση εργασιών συλλογής πρωτογενούς λαογραφικού υλικού από προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές.

Συνέβαλε καθοριστικά στη διαδικασία ένταξης του Λαογραφικού Αρχείου Χειρογράφων και της Μουσειακής Συλλογής του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας στο πρόγραμμα Ψηφιοποίησης και Τεκμηρίωσης της "Περγάμου", της Ενιαίας Πλατφόρμας Ιδρυματικού Αποθετηρίου / Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του ΕΚΠΑ. 

Μέσα από επιμορφωτικά προγράμματα και συνεργασίες με εξειδικευμένα πρόσωπα και φορείς, απέκτησε γνώσεις και πρακτική εμπειρία σε θέματα οργάνωσης, διαχείρισης και προληπτικής συντήρησης αρχείων και μουσειακών συλλογών.

Μετά την ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου και Αρχείου το 2017 και την ενοποίηση των Σπουδαστηρίων στην Κεντρική Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής, εξελέγη μέλος του Ειδικού Τεχνικού και Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ) του Τμήματος Φιλολογίας, τον Μάιο του 2019. Από την θέση αυτή, προσφέρει  εργαστηριακό, τεχνικό και αρχειονομικό έργο στο πλαίσιο της οργάνωσης, λειτουργίας, χρήσης και δημόσιας προβολής του Λαογραφικού Μουσείου και Αρχείου του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, συνεχίζει να συνεπικουρεί την πρακτική άσκηση των μεταπτυχιακών φοιτητών της Λαογραφίας, καθώς και την εκπόνηση εργασιών συλλογής πρωτογενούς λαογραφικής ύλης από προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές.